Visafslag Urk; een ochtend mee met één van onze leden
Maandagochtend 18 september om 4.30 uur ging ik de deur uit want om half 5.30 uur had ik afgesproken met ons lid Kees Kes uit Volendam op de carpoolplaats van Urk. De afspraak hiervoor hadden we al dit voorjaar gemaakt met het een idee om een keer wat voor de KNMC te organiseren in Urk. De visafslag is normaliter niet toegankelijk is voor particuliere bezoekers. Kees heeft mij hier geïntroduceerd om wat voorwerk te kunnen doen. Omdat Kees wekelijks en soms meerdere dagen de afslag bezoekt om inkopen te doen voor zijn viszaken en kramen, stelde hij voor om een keer met hem mee te gaan. Voorwaarde was dus wel, dat ik er ook vroeg bij moest zijn! Nederland kent 11 visafslagen Urk, Yerseke (mosselen), IJmuiden, Den Helder, Harlingen, Vlissingen, Stellendam, Lauwers oog, Den Oever, Breskens, Colijnsplaat en Scheveningen. De visafslag met de hoogste opbrengst is Urk. Op de tweede plaats staat al jaren de visafslag van IJmuiden. Vanuit het verleden is in het algemeen een visafslag gevestigd aan het water, zodat de visser de gevangen vis direct kan verkopen aan de handelaren om vervoerskosten te voorkomen. Tegenwoordig ligt de visafslag van Urk niet meer aan het water omdat de schepen te groot zijn om de haven van Urk aan te doen; de vis wordt per vrachtwagen aangevoerd. Iedere visafslag kent zijn eigen specialiteit. Grote partijen tong, schol en kabeljauw worden verhandeld op Urk. Op dit voormalige eiland is de verwerkingsindustrie voor deze vissoorten ook voor het grootste deel gevestigd.
Deze visafslag gaat op maandagochtend om 00.15 uur open voor de aanvoer; de zondagsrust wordt er nog steeds in ere gehouden. Om 5.45 uur waren we ter plaatse. De afslag is indrukwekkend, een groot complex met 6 koelhallen. In het centrum van de afslag wordt de vis gesorteerd. Tot 2 jaar geleden gebeurde dit nog volledig handmatig. Nu is een grote geautomatiseerde sorteerlijn geplaatst. Dit heeft veel commotie veroorzaakt; het scheelt ongeveer 60% in de werkgelegenheid! Momenteel worden beide sorteermethoden naast elkaar gebruikt. De vis wordt op grootte gesorteerd en in de verschillende bakken gedaan. Bijvoorbeeld: kabeljauw is er in grootte 1 (de grootste) t/m 5 (de kleinste). Genoteerd per schip staan de kratten vis uitgestald in de koelhallen. Vooraf wordt de aangevoerde vis door Kees bekeken. Daarna is er tijd voor een kopje koffie en aansluitend gaan we naar de “Mijnzaal”, waar de afslag wordt gedaan door de veilingmeester. Alle kopers hebben een eigen nummer en zitten achter een desk met drukknop en microfoon. Er is een overzicht waarop de totalen staan van de verschillende aangevoerde vissoorten en op volgorde van binnenkomst, de verschillende schepen. In de moderne mijn zaal van visveiling Urk wordt de veiling op 2 beamers geprojecteerd. Op een beamer draait de klok en op de andere wordt gewichtsinformatie getoond.
Deze dag wordt 562.250 kilo vis geveild, hetgeen door 40 schepen is aangevoerd. Het is, ondanks dat het veilen elektronisch gebeurt, toch betrekkelijk rumoerig. Er wordt af en toe op elkaar gereageerd, maar ook de telefoons gaan regelmatig. Rond half 9 is de inhoud van de helft van de schepen geveild, tijd voor een pauze en ook het vertrek van een groot aantal kopers. Wij drinken nogmaals koffie met een broodje. Kees haalt vervolgens de lijst met het overzicht van zijn aankopen op, want voor vandaag zit het er voor hem op. (Om 9.00 uur gaat het veilen verder, met een aantal nieuwe kopers.) Aansluitend heeft Kees mij geïntroduceerd bij het management, natuurlijk met het idee om een keer wat te organiseren voor de KNMC. Normaliter doet de visafslag Urk geen toeristische rondleidingen. Men doet alleen ontvangsten als het vis-gerelateerd is. Echter, met de ingang die Kees heeft wil men wel wat voor ons organiseren; ik heb dus mijn visitekaartje achtergelaten! Daarna wordt de bestelbus gehaald. Na al het denkwerk (alles uit het hoofd en met heel veel ervaring) van het veilen / aankopen, komt nu het zware fysieke werk. De kratten staan op een plateau bij elkaar, alles moet gecontroleerd en verzameld worden en zodanig in de auto worden geplaatst dat het ook weer logisch is bij het uitladen. Deze ochtend heeft Kees ongeveer 1000 kg vis ingekocht; kabeljauw, tong, schol, schar, heek, zeewolf, tarbot, zeeduivel, kreeft, en nog een aantal andere soorten. Het blijkt wel hoe belangrijk het is om goed overzicht te houden want aan het einde blijkt 1 krat met 17 kilo vis te ontbreken. Nadat een medewerker van de visafslag erbij wordt gehaald is dit krat alsnog terechtgekomen en kon de bestelbus gesloten worden. Tenslotte zijn we nog langs een visverwerkingsbedrijf gereden om gerookte zalmfilet op te halen. Rond half 11 zit het erop en neem ik afscheid van Kees en zijn hulp Pieter. Kees naar zijn afleveradressen rond Volendam en ik weer naar huis. Het was een ongelofelijk interessante ochtend, zeker de moeite van het vroeg opstaan waard! Het vervolg is om te bedenken op welke wijze we een programma gaan organiseren om dit aan te bieden aan de leden van de KNMC. Wellicht in combinatie met een visfileerbedrijf en andere interessante zaken die Urk te bieden heeft. Misschien in combinatie met een toer tocht of een activiteit van de Commissie Ledenservice. We houden u op de hoogte! Ineke Hessing
Bron: KNMC Clubblad Urk